Boektip: cultural awareness – ook in eigen land

Zomertijd, voor het nieuws komkommertijd of dit jaar eiertijd. Als gloednieuwe eigenaar van een boerderij in het Groningse Finsterwolde hebben wij dit jaar Fibronilvrije scharreleieren uit eigen tuin. Maar hoe pakken we die mijten nou aan? Kleine zorgen bij groot geluk. Het is nog wel even wennen, want we verstaan nog niet iedereen meteen en ook grapjes begrijpen we pas in tweede of derde instantie. Van Renkum naar Groningen is met de auto slechts twee uur rijden, maar je komt ook in een ander gebied. Een ander landschap, een ander tempo. Cultural awareness in de kleigrond..

Misschien ben je op vakantie als je deze TrainersTip leest. Zelf vind ik het altijd heel fijn naar vreemde oorden te gaan, waar ik taal niet spreek en van de ene in de andere verrassing beland. Als kind had ik al mateloze bewondering voor de ontdekkingsreizigers als Columbus of de avonturen van Arendsoog en Robinson Crusoe (die daar overigens geheel niet vrijwillig voor koos).

Stelling: een goede trainer of docent speelt in op cultuurverschillen

Wat ik me niet realiseerde was dat die ‘helden’ de wereld wel naar hun hand probeerden te zetten en wellicht niet erg openstonden voor de culturen die er waren. Juist openstaan voor nieuwe/andere culturen kan extra’s bieden. Wie ertoe bereid is zijn eigen waarden naast die van anderen te leggen en te respecteren, kan veel leren. In plaats van verbijstering, verontwaardiging, onbegrip, afkeuring en frustratie komt nieuwsgierigheid en verwondering en met een beetje geluk en goede wil ook winst en verwondering.

Sylla Pahladsingh, mijn goede vriendin en expert op het gebied van cultural awareness, schreef een boek waar iedere wereldreiziger zijn voordeel mee kan doen. Niet alleen op vakantie, maar vooral ook met werken in teams van verschillende samenstelling. Want ook in ons eigen land ontstaan veel misverstanden doordat we elkaars ‘taal’ niet spreken.

Het Engelstalige boek behandelt acht bakens om succesvol te navigeren door het culturele landschap. Ik pik er drie uit, die we gelijk kunnen gebruiken voor in onze lessen of trainingen:

1 When face meets truth: when is a yes a yes?

Nederlanders staan bekend om hun directheid. Zelf vinden we eerlijkheid bijzonder belangrijk en vinden het prettig als anderen zeggen waar het op staat. Dus als je de weg vraagt en je rijdt de verkeerde kant op, dan is het fijn als de ander je daar op wijst. In andere culturen is dat helemaal niet zo vanzelfsprekend. Waar voor ons een ja een ja is, is het in veel landen op zijn best een misschien. Want gezichtsverlies moet ten allen tijden voorkomen zien te worden en eerlijkheid is vaak misplaatste grofheid. Denk daar eens aan als je vindt dat iemand om de hete brij zit te draaien.

2 Emotion in cultures

Finnen staan bekend om hun emotieloze uitdrukking en zwijgzaamheid. Op Youtube zijn daar leuke filmpjes over te vinden, die voor de Finnen zelf waarschijnlijk helemaal niet zo wonderbaarlijk zijn. Spanjaarden daarentegen lijken volgens cabaretier Ronald Goedemondt altijd ruzie te hebben. Zij spreken luid en gesticuleren temperamentvol. Emoties tonen of juist beheersen is ook zo’n cultureel verschil waarbij je makkelijk de mist in kunt gaan. Dat geldt ook voor lichamelijke nabijheid contact. In Turkije werden onze kinderen toen ze nog klein waren schaamteloos goedkeurend in de wang geknepen, terwijl een onschuldige aai over de bol op Bali als vernederend wordt ervaren. Je stem verheffen is in veel landen absoluut een teken van zwakte, laat staan als je ook nog eens boos daarbij kijkt. Uitbundigheid is in Azië not done. Maar de mensen staan wel weer ‘dichter op je’ dan wij gewend zijn.

Als een student je niet aankijkt, kan dat een uiting van beleefdheid zijn, in plaats van het omgekeerde zoals dat in Nederland van jongs af aan geleerd is.

3 Time and space

Op tijd komen vinden we belangrijk in Nederland. Eigenlijk is op tijd te laat, kom liever een paar minuten eerder. In veel andere landen wordt tijd heel anders opgevat. Daar kunnen we horendol van worden. Want dan zit je te wachten en komt iemand doodleuk een uurtje later omdat ie onderweg een oude bekende was tegengekomen. Tja, en die kun je uiteraard niet negeren, hè?

Bij time and space hoort ook het spreekritme: hoeveel pauzes laat je tussen woorden en zinnen vallen. Mag je iemand interrumperen of niet. Ook hier kun je interessante dingen ontdekken. Misschien wacht die stille deelnemer zonder initiatief wel uiterst geduldig op zijn beurt..

In het boek vind je allerlei voorbeelden die je aan het denken zullen zetten en concrete tips om culturele verschillen te herkennen en te benutten. Zo heb je niet alleen een boeiende(r) vakantie, maar kun je er in het dagelijks werk je voordeel mee doen.

In eerdere blogs over trainen in Azië en Amerika, deel ik wat ik hier leerde op cultureel gebied. Wat is jouw ervaring met andere culturen? Ik ben benieuwd!

PS Ik zou het leuk vinden als je dit artikel deelt via een van de knoppen hieronder.