Reflecteren = …
Als je deze vraag stelt aan studenten of deelnemers, begint het in het hoofd al vaak te kraken. Reflecteren is belangrijk, nuttig, maar voor sommigen ook lastig of een taaie exercitie. Er wordt wat af gereflecteerd in het onderwijs, maar hoe zorg je nu dat het ook echt wat oplevert? Want uiteindelijk is het toch bedoeld om het eigen handelen te bezien en hiervan te leren.
Reflecteren: een kwelling of een uitkomst?
Zelf merkte ik dat reflecteren veel leuker en interessanter wordt, als er meer mogelijkheden zijn om te reflecteren dan het obligate verslag. In mijn boek Training 2.0 ga ik hier verder op in, maar in deze blog vast drie suggesties voor reflectie. En een link naar een gratis download van een gloednieuw Engelstalig boek, met dank aan Femke Gordijn.
Suggestie 1: Keuze en houvast
Je kunt deelnemers bijvoorbeeld laten kiezen uit verschillende modellen die structuur geven, zoals het Ui-model van Korthagen, het NLP-model of een SWOT-analyse voor zichzelf laten maken. Zo bied je keuze, wat motiveert, maar ook houvast geeft.
Suggestie 2: Vormvrijheid
Ook kun je kijken of de reflectie mogelijk in meerdere vormen kunt laten uitvoeren. Moet het per se een verslag zijn? Of mag het in de vorm van een pleidooi? Kan het een mindmap zijn, een pecha kucha of een fotocollage, al dan niet digitaal? Ik vind van wel. Laat iedereen een vorm kiezen die hem of haar past en je zult zien dat er veel meer uitkomt.
Je ontbijt kun je kiezen. Waarom niet ook de manier van reflecteren?
Zit je vast aan exameneisen? Kijk dan eens of je de criteria zo kunt beschrijven dat verschillende vormen een plek kunnen krijgen. Dat dat kan, weet ik uit eigen praktijkervaring op diverse hogescholen. En in de leergang activerend opleiden die ik verzorg, zit in het portfolio ook op diverse plekken een keuzemogelijkheid ingebouwd.
Suggestie 3: Kijk en vergelijk
‘Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker’ is de fameuze slogan van de Belastingdienst. Welnu, bij reflecteren kunnen we het wel degelijk leuker maken. Denk maar eens aan het gebruiken van metaforen:
- Vergelijk het met een meesterwerk (voor wie van kunst houdt)
- Kies je held/heldin, hoe zou hij/zij het aanpakken?
- Welke hulplijn zou je kunnen bellen?
- Wat zou een game- of stripfiguur doen, en wat kun je daar van leren?
- Kun je het koppelen aan het beoefenen van een sport?
- Kun je het koppelen aan het spelen van een muziekinstrument?
- Hoe zou je het kunnen tekenen?
Gratis Engelstalige gids over betekenisvol reflecteren
Dit bericht kwam in mijn mailbox:
Beste Titia,
Dank voor alle nieuwsbrieven met tips en tools de afgelopen jaren!
Bij deze wil ik je ook wat terug sturen, namelijk ons nieuwe book met ‘Reflection Methods’. Practical Guide for Trainers and Facilitators. Tools to make learning more meaningful.
Je kunt het gratis downloaden op: http://www.mspguide.org/tool/reflection
Veel plezier ermee! En je mag het gerust delen met anderen die geïnteresseerd zijn.
Hartelijke groeten, Femke Gordijn
Capacity development advisor & process facilitator
Wageningen Centre for Development Innovation
Ik heb natuurlijk gelijk gekeken en was onder de indruk. Ook zijn er nog andere interessante oefeningen te vinden. Reflecteren maar!
Wat zijn jouw ervaringen? En wat vind je van de tips uit dit artikel? Deel het gerust via een van de onderstaande buttons en je weet het: je reactie stel ik altijd op prijs.