Verboden aantekeningen te maken

gemaakt door Victor Nunes

Pennen neer! Dat was de titel van een column van onderwijskundige en auteur Dick de Bie. Hierin verbiedt hij zijn hbo-studenten een kwartier lang aantekeningen te maken. Waarom? Hij was erachter gekomen dat de studenten heel vaak het verkeerde opschreven. Uitweidingen ter illustratie bleken opeens een prominente plek te krijgen in de aantekeningen, de kern werd niet zelden overgeslagen. En dat heeft weinig zin of werkt zelfs averechts.

Een vergelijkbaar probleem zie je bij vergaderingen, waarbij de notulist gewapend met laptop vrijwel alles noteert wat er gezegd wordt, juist de mogelijkheid om alles vast te leggen zorgt ervoor dat er geen onderscheid tussen hoofd- en bijzaken wordt gemaakt. Met als gevolg een ‘onleesbaar’ verslag.

En op de getoonde afbeelding van Victor Nunes, zie je dat er soms mooie aantekeningen worden gemaakt. Bloemetjes, droedels en andere zaken die weinig tot geen relatie met de inhoud schijnen te hebben.

Maar wat kun je dan wel doen? 3 alternatieven:

# 1 Laat deelnemers eerst uitwisselen

Terug naar de groep van Dick de Bie. Want geen aantekeningen maken, voorkomt dat je het verkeerde opschrijft. Je noteert namelijk niets. Maar hoe dan toch onthouden wat er gezegd is? Hij loste het op door de studenten na dat kwartier enkele minuten te laten uitwisselen wat de kern was van wat gezegd was. Op deze manier nam de focus toe en werd de lesinhoud direct herhaald, twee van de zeven breintrucs om informatie te onthouden.

# 2 Laat deelnemers vragen bedenken

In deze variant mogen deelnemers wel aantekeningen maken, maar ze krijgen de opdracht erbij om vragen te bedenken om na een theorieblokje kennis te testen van hun mededeelnemers. Deel groepen in teams en je hebt gegarandeerd de aandacht. Door deze quizvorm is iedereen gespitst. Na afloop kun je de deelnemers complimenteren of toelichting geven als blijkt dat iets niet goed is overgekomen.

# 3 Laat deelnemers tekenen

Visualiseer dat wat wordt verteld in zo weinig mogelijk woorden en met zoveel mogelijk beeld. ‘Visual notes’ is een techniek die steeds vaker gebruikt wordt bij het faciliteren van groepen, maar wat dacht je van de mindmap? Beide technieken vragen van degene die aantekeningen maakt concentratie. Het brein is al hard aan het denken waar de informatie opgeslagen kan worden en het is veel beter te onthouden. Tevens is het fijn voor mensen met een hoge lichamelijk-kinesthetische intelligentie, die het prettig vinden om ergens mee bezig te zijn. De eerder genoemde droedelaars moet je vooral laten tekenen, want het helpt ze bij de concentratie. Maar helemaal mooi is het natuurlijk als je dit direct kunt koppelen aan de inhoud van je les of training.

Aantekeningen maken is prima, maar help je deelnemers een handje. Door ze te prikkelen en uit te dagen of een alternatief te bieden met bovengenoemde suggesties. En soms ook door zelf heel duidelijk te maken dat het het moment is om iets op te schrijven. Je kunt daarbij een voorbeeld nemen aan twee sprekers  op een congres in Amerika. De eerste zei: ‘Als er maar een ding is dat je onthouden van deze lezing, laat dit het dan zijn!‘ Reken maar dat iedereen de pennen in de aanslag hield. De ander gaf het heel subtiel aan met de woorden: ‘Je zult dit zeker willen noteren‘.

Deel dit artikel via onderstaande buttons. En misschien heb je nog een andere tip of ervaring. Reacties welkom!

Bewaren