10 valkuilen waardoor deelnemers een hekel hebben aan rollenspellen – en hoe die te voorkomen

Gebruik je wel eens een rollenspel of praktijksimulatie in je training? Sommige deelnemers zien daar als een berg tegenop. Ze willen het goed doen en vinden het onprettig om bekeken te worden. Anderen vervelen zich tijdens het rollenspel, dat soms wel erg lang duurt.

Hieronder vind je 10 valkuilen bij rollenspellen die maken dat deelnemers er een hekel aan krijgen. En uiteraard suggesties om dit te voorkomen.

PS Sommige tips zijn ook bruikbaar in andere situaties

# 1 Boring

Veel rollenspellen zijn saai. Het duurt lang en er zijn maar twee mensen actief: de speler en de tegenspeler. Dit kun je voorkomen door:

• Iedereen in de groep een duidelijke taak te geven: speler/inbrenger, tegenspeler(s) en observanten.
• Het rollenspel kort te houden, het is vaak vrij snel duidelijk wat er aan de hand is, dan kun je naar de volgende stap
• Ook andere mensen de rol van de speler/inbrenger over te laten nemen

# 2 “Dit deed jij fout!”

Geef regels voor feedback aan de groep. Wie feedback geeft zegt wat hij heft gezien en vervolgens wat het effect was op hem of of haar. De hoofdrolspeler in het rollenspel bepaalt vervolgens zelf wat hij wil doen. Vermijd termen als goed of fout, maar kies voor concreet gedrag.

# 3 Gelijk feedback uitdelen

Bij de nabespreking mag inbrenger eerst stoom afblazen. Pas daarna zijn de tegenspeler en de observanten aan de beurt. Zo kan de inbrenger zelf al nuance aanbrengen en wordt het geen feedbackvuurpeloton.

# 4 Tegenspelers moeten lijken

De speler kiest een of meer tegenspelers, omdat deze uiterlijk of in gedrag lijken op de persoon die ze nodig hebben, of omdat ze denken dat deze de rol kunnen spelen. Tegenspeler krijgt verzoek en kan aannemen maar ook weigeren. De tegenspeler kan rol van man spelen, ook al is zij vrouw en omgekeerd. Maakt niet, uit, het is een simulatie.

# 5 Observanten hebben geen opdracht

Het kan interessant zijn observanten verschillende opdrachten te geven, al dan niet met checklist. Een let bijv op lichaamshouding, ander op positie in Roos van Leary, weer ander op taalgebruik en stemvolume

# 6 Succesdoelen en strategie ontbreken

Kap het rollenspel op tijd af. Vraag; is dit zo’n beetje hoe het ook ging of zou kunnen gaan?

Ik hou erg van niet zo maar zo. Dus eerst even laten mislukken (en complimentje geven als dat lukt). Dan, met kennis van theorie oefent de hoofdrolspeler de nieuwe versie.

Stel doelen voor nieuwe versie, wat wil je bereiken en op welke manier (strategie).

# 7 De hoofdrolspeler is de enige die zichzelf speelt

Tussenstap kan zijn om andere deelnemers de rol van de speler te laten overnemen, zij proberen het op een andere manier, speler kan ‘tv-kijken’ om te zien wat werkt of niet. Degene die ‘inspringt’ krijgt dan ook tijdelijk de naam van de speler.

# 8 De hoofdrolspeler staat er alleen voor

Evt met coach (medecursist) die tussendoor advies mag geven of stukje overnemen (legt hand op schouder van speler als hij een idee heeft, speler kan aannemen of niet)

# 9 Je bent je rol

Tegenspelers worden gekozen voor de rol. Dat betekent niet dat ze die persoon zijn. Dus let op dat na rollenspel ieder bedankt wordt en weer zichzelf kan zijn.

Sommige tegenspelers nemen hun taak te letterlijk.Tegenspelers moeten zich inleven in rol, maar het is wel de bedoeling dat ze meebewegen als de ander het goed doet (dat wil zeggen effectief gedrag vertoont).

Rollenspellen lenen zich ook goed om te werken met een acteur. Deze is een oefeninstrument, geen toneelartiest. Een goede acteur kan prima feedback geven vanuit de gespeelde rol. Je kunt hem ook ‘harder’ en ‘zachter’ zetten.

# 10 Altijd hetzelfde liedje

Er zijn veel varianten om rollenspellen uit te voeren. Denk eens aan:

• Mini: bijv bepaalde stemming demonstreren die deelnemers moeten spiegelen met woorden (ik zie dat je heel boos bent)
• Blooper, demo: toen deed ik dit, nu doe ik het zo!

• Voorgeprogrammeerd rollenspel, bijv om een model te illustreren
• Speciale case oefenen (bijv bij toepassen feedbackregels), evt deelnemers laten kiezen
• Reageren op filmpjes
• Uitgebreid: met aankleding, props

Wat zijn jouw ervaringen met het geven van rollenspellen? Krijg jij je deelnemers altijd mee?

Graag lees ik je reactie hieronder. Ook vind ik het leuk als je de blog deelt of wilt liken.